vmware esxi ile vsphere genellikle karıştırılıyor.

vsphere, vmware’in sunucu sanallaştırma platformunun genel adıdır.
bir bakıma "vmware’in tüm sanallaştırma çözümlerinin paket ismi" diyebilirsin.

vsphere ne içerir?
vsphere aslında birkaç bileşenden oluşur:

bileşen---açıklama
esxi---fiziksel sunucuya kurulan bare-metal hypervisor’dır. sanal makineler burada çalışır.
vcenter server---tüm esxi hostlarını merkezi olarak yönettiğin sunucudur.
vsphere client---web tabanlı veya uygulama olarak kullanılan yönetim arayüzüdür.
vmotion çalışan bir vm’i kesinti olmadan bir esxi host’tan diğerine taşımanı sağlar.
ha (high availability)---donanım arızası olduğunda sanal makineleri başka bir host’a otomatik geçirir, çalışmaya devam eder.
drs (distributed resource scheduler)---kaynakları akıllı şekilde dağıtarak yük dengelemesi yapar.
özetle:
esxi = alt yapı / motor
vcenter = yönetim merkezi
vsphere = tüm paket / ürün ailesi
örnekle açayım:
diyelim ki şirketinde 5 fiziksel sunucu var.
hepsine vmware esxi kurdun.
tek tek her sunucuya girip yönetmek istemezsin, değil mi?

burada vcenter server devreye giriyor:
tüm esxi’leri tek ekrandan yönetiyorsun.
vsphere’in özellikleri sayesinde:
- vm’leri canlı taşıyorsun (vmotion)
- yük dengesini kuruyorsun (drs)
- donanım arızası olsa bile hizmet durmuyor (ha)

kısaca fark:
esxi---vsphere
hypervisor’dır---ürün paketinin adıdır
donanıma kurulur---esxi + vcenter + ek özellikler
tek başına çalışabilir---esxi’leri merkezileştirir, gelişmiş özellikler sağlar

vmware esxi, vmware tarafından geliştirilen, "bare-metal" (çıplak metal) mimaride çalışan bir hypervisor yazılımıdır. yani, doğrudan fiziksel sunucuya (donanıma) kurulur ve üzerinde sanal makineleri (vm - virtual machine) çalıştırır. bir işletim sisteminin içine kurulmaz, bizzat işletim sisteminin kendisidir.

esxi'nin temel özellikleri:
- bare-metal çalışır: fiziksel donanıma doğrudan kurulur. bu sayede daha düşük kaynak tüketimi ve daha yüksek performans sağlar.
- sanallaştırma: tek bir fiziksel sunucu üzerinde birden fazla işletim sistemi (windows, linux vs.) ve uygulama aynı anda izole şekilde çalıştırılabilir.
- web arayüzü (host client): tarayıcı üzerinden erişip sanal makineleri yönetebilirsin.
- yüksek stabilite ve güvenlik: esxi çok küçük bir işletim sistemi olduğu için saldırı yüzeyi düşüktür ve kurumsal ortamlar için tasarlanmıştır.
- vcenter entegrasyonu: büyük sistemlerde merkezi yönetim için vcenter server ile entegre çalışır.

kullanım alanları:
veri merkezleri
kurumsal sanallaştırma projeleri
test, geliştirme ve eğitim ortamları
yedekleme ve felaket kurtarma sistemleri

esxi lisans yapısı:
free (ücretsiz) versiyon: bazı kısıtlamalarla birlikte kullanılabilir (örneğin api erişimi kapalı).

commercial (ücretli) lisanslar: daha fazla özellik (vmotion, storage vmotion, high availability, distributed resource scheduler vs.)

neden esxi kullanılır?
- donanım maliyetlerini azaltır
- enerji ve alan tasarrufu sağlar
- yönetimi kolaylaştırır
- yüksek erişilebilirlik ve esneklik sunar

örnek senaryo:
elinde güçlü bir fiziksel sunucu var.
üzerine vmware esxi kurarak:

bir sanal makineye windows server,
diğerine linux (ubuntu/debian),
bir diğerine firewall (opnsense, pfsense) kurup,
hepsini aynı donanımda ayrı ayrı çalıştırabilirsin.

network interface card'ın kısaltmasıdır.
türkçesi ağ arayüz kartı'dır.

intel'in panther lake kod adlı işlemci ailesi, şirketin en son mikroişlemci mimarisini temsil ediyor ve intel 18a (1.8nm sınıfı) üretim süreciyle tasarlanmıştır. bu işlemciler, özellikle yapay zeka (ai) yetenekleri ve enerji verimliliği konularında önemli iyileştirmeler sunmayı hedefliyor.

temel özellikler:

çekirdek yapısı: panther lake işlemcileri, dört adet yüksek performanslı "cougar cove" çekirdeği, sekiz adet verimlilik odaklı "darkmont" çekirdeği ve dört adet düşük güçlü verimlilik çekirdeği (lp e-core) olmak üzere toplam 16 çekirdekli bir yapı sunuyor.

grafik işlem birimi (gpu): en üst seviye modellerde, intel'in xe3 (celestial) mimarisine dayanan 12 gpu çekirdeği bulunuyor.

bellek desteği: ddr5 ve lpddr5x bellek türlerini destekleyerek yüksek hızlı veri aktarımı sağlıyor.

yapay zeka (ai) yetenekleri: beşinci nesil nöral işlem birimi (npu) ile donatılan panther lake, yapay zeka işlemlerinde önemli performans artışları sunuyor.

çıkış tarihi ve üretim süreci:

intel, panther lake işlemcilerinin yüksek hacimli üretimine 2025'in ikinci yarısında başlamayı planlıyor. ancak, piyasaya sürülme tarihinin 2026'nın ilk çeyreğine ertelendiği belirtiliyor.
techradar
bu işlemciler, intel'in 18a üretim süreciyle üretilecek ve şirketin üretim kapasitesini artırmak için tsmc ile iş birliği yapması bekleniyor.
wikipedia

performans ve verimlilik:

panther lake işlemcileri, selefi olan lunar lake'e göre önemli performans ve verimlilik iyileştirmeleri sunmayı hedefliyor. özellikle, mobil cihazlarda daha düşük güç tüketimi ve yüksek performans sağlayarak, taşınabilir cihazların pil ömrünü uzatması bekleniyor.

intel'in panther lake işlemcileri, gelişmiş çekirdek yapısı, güçlü grafik yetenekleri ve yapay zeka desteği ile dikkat çekiyor. 2026'nın ilk çeyreğinde piyasaya sürülmesi planlanan bu işlemciler, özellikle yüksek performans ve enerji verimliliği arayan kullanıcılar için önemli bir seçenek olacak.

sodyum iyon (na-ion) piller, lityum iyon (li-ion) pillere alternatif olarak geliştirilen yeni nesil enerji depolama teknolojisidir. henüz yaygın şekilde ticari powerbank modellerine dönüşmese de, hızla gelişen bir teknoloji alanıdır. sana sodyum iyon powerbank hakkında temel bilgileri ve avantaj/dezavantajlarını özetleyeyim:

sodyum iyon powerbank nedir?
sodyum iyon powerbank, enerji depolama için lityum yerine sodyum iyon piller kullanan taşınabilir şarj cihazıdır. içerisinde enerji, sodyum iyonlarının anot ve katot arasında hareket etmesiyle depolanır ve aktarılır.

neden sodyum iyon?
lityuma göre daha ucuz: sodyum, dünyada bol bulunan bir elementtir (tuzun ana bileşeni).
çevre dostu: lityuma göre çevresel etkileri daha az, geri dönüşümü daha kolay.
düşük sıcaklık performansı iyi: soğuk ortamlarda daha stabil çalışır.
yangın riski daha düşük: termal kaçak (thermal runaway) riski lityum iyon pillerden daha az.

sodyum iyon powerbank'ın dezavantajları
enerji yoğunluğu daha düşük: lityum iyonlara göre aynı kapasitede daha büyük veya daha ağır olabilir.
ticari ürün sayısı az: henüz seri üretimde sınırlı, piyasada çok az powerbank modeli var.
şarj döngüsü ömrü test aşamasında: uzun vadeli dayanıklılık verileri sınırlı.

sodyum iyon powerbank geleceği
2023 ve 2024 yıllarında catl, faradion, natron energy gibi büyük firmalar sodyum iyon batarya prototiplerini tanıttı.
çin menşeili bazı küçük üreticiler, 2024 sonu itibariyle sodyum iyonlu powerbank prototipleri sergiledi.
2025-2026 yıllarında yaygınlaşması bekleniyor.

kimler için uygun olur?
kampçılar ve doğa gezginleri (soğuk hava avantajı nedeniyle)
uzun ömürlü, güvenli ve çevre dostu alternatif arayanlar
yeni teknolojilere yatırım yapmak isteyenler
eğer istersen piyasada mevcut olan örnek modelleri veya fiyat araştırmasını yapabilirim. ne dersin, detaylı araştırayım mı? yoksa teknik yapısını mı daha çok merak ediyorsun?

günümüzde mobil cihazların kamera sistemleri, fotoğrafçılık ve görüntüleme teknolojileri açısından büyük bir öneme sahiptir. xiaomi, optik sistemler konusunda yaptığı yenilikçi çalışmalarla sektörde fark yaratmaya devam ediyor. son olarak duyurduğu xiaomi modular optical system, modüler yapısıyla dikkat çekiyor ve optik teknolojilerde yeni bir çağın kapısını aralıyor.

xiaomi modular optical system nedir?

xiaomi modular optical system, akıllı telefon kameralarında kullanılmak üzere tasarlanmış, değiştirilebilir ve yükseltilebilir optik modüllerden oluşan bir sistemdir. bu sistem, kullanıcılara farklı optik modülleri cihazlarına ekleyerek kamera yeteneklerini artırma imkânı sunar. böylece tek bir cihazda birden fazla kamera konfigürasyonu oluşturulabilir.

öne çıkan özellikler

modüler yapı: kullanıcılar, farklı lensleri veya sensörleri değiştirerek ihtiyaçlarına uygun bir kamera sistemi oluşturabilir.

yükseltilebilirlik: yeni optik modüllerin piyasaya sürülmesiyle eski cihazlar da güncellenebilir.

profesyonel fotoğrafçılık deneyimi: daha büyük sensörler ve gelişmiş lens seçenekleri ile profesyonel kalitede fotoğraflar çekilebilir.

düşük işık performansı: değiştirilebilir lensler ve gelişmiş sensörler sayesinde düşük ışık koşullarında daha iyi sonuçlar elde edilir.

esneklik ve kişiselleştirme: kullanıcılar, ihtiyaçlarına göre farklı optik modülleri tercih ederek kamera deneyimlerini kişiselleştirebilir.

nasıl çalışır?

xiaomi modular optical system, akıllı telefonların kamera yuvasına entegre edilebilen özel optik modüller kullanır. kullanıcılar, manyetik veya mekanik bir sistem ile modülleri değiştirerek cihazlarına farklı lensler veya sensörler ekleyebilir. örneğin:

geniş açı lens takarak daha geniş sahneler yakalamak,

telefoto lens ile uzaktaki nesneleri detaylı çekmek,

makro lens kullanarak mikroskobik detaylara odaklanmak mümkündür.

xiaomi’nin bu teknoloji ile hedefleri

xiaomi, bu sistem ile mobil fotoğrafçılığı bir üst seviyeye taşımayı amaçlamaktadır. özellikle profesyonel fotoğrafçılar ve içerik üreticileri için daha esnek ve güçlü kamera seçenekleri sunarak, rekabet avantajı elde etmeyi hedefliyor. ayrıca, kullanıcıların tek bir telefon modeli ile uzun vadeli optik yükseltmeler yapabilmesini sağlayarak sürdürülebilir bir teknoloji ekosistemi oluşturmayı planlıyor.

xiaomi modular optical system, akıllı telefon kameraları için devrim niteliğinde bir yenilik sunuyor. kullanıcıların kamera modüllerini değiştirme ve yükseltme imkânı, mobil fotoğrafçılığı daha esnek ve kişiselleştirilebilir hale getiriyor. xiaomi’nin bu teknolojisi, gelecekte akıllı telefon kameralarının gelişiminde önemli bir dönüm noktası olabilir.

gemini, google deepmind tarafından geliştirilen bir yapay zeka model ailesidir. gemini modelleri, özellikle dil anlama, görsel analiz, kod yazma ve karmaşık problem çözme gibi geniş bir yelpazede yeteneklere sahiptir.

gemini'nin öne çıkan özellikleri:
multimodal yeteneği: metin, görsel, ses ve kod gibi farklı veri türlerini işleyebilir.
gelişmiş mantıksal düşünme: karmaşık problemleri çözebilir ve mantık yürütme yetenekleri yüksektir.
kodlama yeteneği: çeşitli programlama dillerinde kod yazabilir, analiz edebilir ve hata ayıklayabilir.
gerçek zamanlı güncellemeler: google ekosistemiyle entegre çalışarak en güncel bilgileri sunabilir.
gemini modelleri
google, gemini modellerini farklı sürümlerle piyasaya sürdü. örneğin:

gemini 1.0 – 2023 yılında tanıtıldı, openai'nin gpt-4 modeliyle rekabet edecek şekilde tasarlandı.
gemini 1.5 – daha gelişmiş bellek kapasitesi ve hız ile geliştirildi.
google, gemini'yi google bard olarak bilinen yapay zeka sohbet botu ile entegre etti ve bazı google hizmetlerine entegre etmeye başladı.

kullanım alanları arasında sohbet botları, kodlama asistanları, akademik araştırmalar, görsel analiz ve yaratıcı yazım gibi birçok farklı konu bulunuyor.

raspberry pi, farklı modelleriyle çeşitli performans seviyeleri sunan küçük ve uygun fiyatlı tek kart bilgisayarlardır. işte en güncel raspberry pi modelleri ve donanım özellikleri:

1. raspberry pi 5 (2023)
özellikler:
işlemci: broadcom bcm2712, 2.4 ghz dört çekirdekli arm cortex-a76
ram: 4gb veya 8gb lpddr4x-4267
depolama: microsd kart yuvası, pcie 2.0 x1 bağlantısı (nvme ssd desteği)
bağlantı:
2x usb 3.0, 2x usb 2.0
2x micro-hdmi (4k@60hz destekli)
gigabit ethernet
wi-fi 5 (802.11ac), bluetooth 5.0
gpio: 40-pin standard raspberry pi gpio
güç: usb-c (5v 5a önerilir)

2. raspberry pi 4 model b (2019)
özellikler:
işlemci: broadcom bcm2711, 1.5 ghz dört çekirdekli arm cortex-a72
ram: 2gb, 4gb veya 8gb lpddr4
depolama: microsd kart yuvası
bağlantı:
2x usb 3.0, 2x usb 2.0
2x micro-hdmi (4k@60hz destekli)
gigabit ethernet
wi-fi 5 (802.11ac), bluetooth 5.0
gpio: 40-pin
güç: usb-c (5v 3a)

3. raspberry pi 3 model b+ (2018)
özellikler:
işlemci: broadcom bcm2837b0, 1.4 ghz dört çekirdekli arm cortex-a53
ram: 1gb lpddr2
depolama: microsd kart yuvası
bağlantı:
4x usb 2.0
1x hdmi
10/100 mbps ethernet
wi-fi 4 (802.11n), bluetooth 4.2
gpio: 40-pin
güç: micro-usb (5v 2.5a)

4. raspberry pi zero 2 w (2021)
özellikler:
işlemci: broadcom bcm2710a1, 1.0 ghz dört çekirdekli arm cortex-a53
ram: 512mb lpddr2
depolama: microsd kart yuvası
bağlantı:
1x mini hdmi
1x micro-usb otg, 1x micro-usb güç
wi-fi 4 (802.11n), bluetooth 4.2
gpio: 40-pin
güç: micro-usb (5v 2.5a)

5. raspberry pi pico (2021) – mikrodenetleyici
bu model, tam bir bilgisayar değil, daha çok arduino benzeri bir mikrodenetleyicidir.
özellikler:
işlemci: rp2040, 133 mhz çift çekirdekli arm cortex-m0+
ram: 264kb sram
depolama: 2mb flash bellek
bağlantı: usb 1.1, 26x gpio, adc, i2c, spi, uart
güç: micro-usb (5v)
hangi raspberry pi modeli seçilmeli?

performanslı bir sistem, masaüstü kullanımı veya medya sunucusu için: raspberry pi 5 veya 4 model b
düşük güç tüketimi gerektiren projeler için: raspberry pi zero 2 w
iot ve gömülü sistem projeleri için: raspberry pi pico
orta seviyede uygulamalar, robotik ve öğrenme için: raspberry pi 3 model b+

ram (random access memory) çeşitleri, teknolojilerine, form faktörlerine ve nesillerine göre sınıflandırılabilir. işte en yaygın ram çeşitleri:

1. teknolojilerine göre ram çeşitleri

a) dram (dynamic ram - dinamik ram)
verileri saklamak için sürekli yenilenmesi gerekir.
günümüzde kullanılan çoğu ram türü dram tabanlıdır.

b) sram (static ram - statik ram)
dram'e göre daha hızlı ve daha az güç tüketir.
ancak daha pahalıdır ve daha büyük yer kaplar.
genellikle işlemci önbelleğinde (l1, l2, l3) kullanılır.

2. nesillerine göre ram çeşitleri

a) sdram (synchronous dram)
işlemci saat sinyaliyle senkron çalışır.
1990’larda yaygındı.

b) ddr sdram (double data rate sdram)
ddr ram'ler nesillere ayrılır:

ddr1: 200 mhz'e kadar hız, eski sistemlerde kullanılır.
ddr2: 533-800 mhz hız, ddr1'e göre daha hızlı ve düşük güç tüketir.
ddr3: 800-2133 mhz hız, ddr2'ye göre daha verimli.
ddr4: 2133-3200 mhz hız, daha yüksek bant genişliği.
ddr5: 4800-8400 mhz hız, en yeni nesil, daha yüksek performans ve düşük güç tüketimi.

3. form faktörlerine göre ram çeşitleri
dimm (dual in-line memory module): masaüstü bilgisayarlar için standart ram modülü.
so-dimm (small outline dimm): laptoplar ve kompakt sistemler için daha küçük ram modülü.

4. özel amaçlı ram türleri
ecc ram (error-correcting code ram): sunucular ve iş istasyonlarında hata düzeltme özelliğine sahip ram.

buffered/registered ram: büyük ölçekli sistemlerde stabiliteyi artırmak için kullanılan ram.

hangi ram'in kullanılacağı, sistemin anakartı ve işlemcisine bağlıdır. eğer ram yükseltmesi yapmayı planlıyorsan, mevcut sisteminle uyumlu olup olmadığını kontrol etmek önemli.

ethernet kabloları, veri iletimi için kullanılan ağ kablolarıdır ve genellikle cat (category) serisi ile adlandırılır. işte yaygın kullanılan cat kablo çeşitleri ve farkları:

1. cat5 (kategori 5)
hız: 100 mbps
bant genişliği: 100 mhz
maksimum mesafe: 100 metre
özellikler:
günümüzde eski bir standarttır.
100base-tx (fast ethernet) ve 1000base-t (gigabit ethernet, bazı durumlarda) destekler.
daha fazla parazitlenmeye karşı korunmasızdır.

2. cat5e (kategori 5e - enhanced)
hız: 1 gbps (1000 mbps)
bant genişliği: 100 mhz
maksimum mesafe: 100 metre
özellikler:
"e" harfi "enhanced" yani geliştirilmiş anlamına gelir.
daha iyi sinyal bütünlüğü sağlar, crosstalk (sinyal karışması) daha düşüktür.
gigabit ethernet için uygundur.

3. cat6 (kategori 6)
hız: 10 gbps (55 metreye kadar), 1 gbps (100 metreye kadar)
bant genişliği: 250 mhz
maksimum mesafe: 100 metre (1 gbps), 55 metre (10 gbps)
özellikler:
daha sıkı bükümlü teller ve daha iyi izolasyon sayesinde parazit önleme konusunda daha iyidir.
10 gigabit hızında kısa mesafelerde çalışabilir.

4. cat6a (kategori 6a - augmented)
hız: 10 gbps
bant genişliği: 500 mhz
maksimum mesafe: 100 metre
özellikler:
"a" harfi "augmented", yani geliştirilmiş anlamına gelir.
daha yüksek bant genişliği ve daha düşük sinyal kaybı sunar.
genellikle kalın bir yalıtıma sahiptir.

5. cat7
hız: 10 gbps
bant genişliği: 600 mhz
maksimum mesafe: 100 metre
özellikler:
daha iyi ekranlama (shielding) ile elektromanyetik girişime karşı koruma sağlar.
stp (shielded twisted pair) yapısına sahiptir.
ev kullanıcıları için gereksiz olabilir, endüstriyel veya veri merkezi kullanımları için daha uygundur.

6. cat8
hız: 25-40 gbps
bant genişliği: 2000 mhz
maksimum mesafe: 30 metre
özellikler:
daha yüksek hızlar için geliştirilmiştir, özellikle veri merkezlerinde kullanılır.
tamamen stp korumalıdır ve en düşük sinyal kaybına sahiptir.
ev kullanımı için gereksiz pahalıdır.

özet ve karşılaştırma tablosu
kategori maks. hız bant genişliği maks. mesafe kullanım alanı
cat5 100 mbps 100 mhz 100 m eski sistemler
cat5e 1 gbps 100 mhz 100 m ev ve ofis ağları
cat6 10 gbps (55m), 1 gbps (100m) 250 mhz 100 m yüksek hızlı ağlar
cat6a 10 gbps 500 mhz 100 m büyük ofisler, veri merkezleri
cat7 10 gbps 600 mhz 100 m endüstriyel, veri merkezi
cat8 25-40 gbps 2000 mhz 30 m veri merkezleri

hangi kabloyu seçmeliyim?
ev ve küçük ofis kullanımı: cat5e veya cat6 yeterlidir.
geleceğe yönelik dayanıklı çözüm: cat6a veya cat7 önerilir.
veri merkezleri veya yüksek hızlı bağlantılar: cat8 en iyisidir, ancak pahalıdır.
eğer kısa mesafede 10 gbps bağlantıya ihtiyacın varsa cat6 işini görebilir, ancak uzun vadeli ve dayanıklı bir yatırım için cat6a veya cat7 seçmek daha mantıklı olur.